Γράφει η Μαρία Κάππου, διαιτολόγος – διατροφολόγος
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες και συνεχώς ανερχόμενη αιτία θανάτου στις υπό ανάπτυξη χώρες, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η καρδιά αναμφισβήτητα βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του επιστημονικού αλλά και του γενικότερου ενδιαφέροντος για το λόγο ότι τα νοσήματα της καρδιάς είναι υπεύθυνα για την πλειοψηφία των θανάτων στο Δυτικό κόσμο και στην χώρα μας . H παραδοσιακή ελληνική διατροφή επικρατούσε παλαιότερα στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων .
Σήμερα , οι Έλληνες διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα μεταξύ των χωρών της Μεσογείου , καθώς έχουν εγκαταλείψει τον παραδοσιακό τρόπο διατροφής και ζωής.
Πλήθος επιδημιολογικών μελετών έχουν δείξει ότι, η υιοθέτηση αυτού του προτύπου σχετίζεται με την πρόληψη και την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων καθώς και με τη χαμηλή θνησιμότητα .Η κατάχρηση συγκεκριμένων τροφίμων και η υιοθέτηση του «Δυτικού τύπου» διατροφής έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης και άλλα.
Η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση πρώιμης καρδιαγγειακής νόσου και αποτελεί σημαντικό πεδίο έρευνας πολλών επιδημιολογικών ερευνών.
Η Μεσογειακού τύπου δίαιτα αποτελεί το πιο γνωστό διατροφικό πρότυπο παγκοσμίως και είναι πλέον γνωστό ότι αυτού του τύπου η διατροφή σχετίζεται με χαμηλή θνησιμότητα και θετικές επιδράσεις στην υγεία του ανθρώπου.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής περιλαμβάνουν την υψηλή κατανάλωση ελαιόλαδου , οσπρίων, μη επεξεργασμένων δημητριακών, φρούτων και λαχανικών, μέτρια προς υψηλή κατανάλωση ψαριού, μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων (κυρίως τυρί και γιαούρτι) ,μέτρια κατανάλωση κρασιού και τη χαμηλή κατανάλωση κρέατος.
Από πληθώρα μελετών, διαπιστώθηκε ότι, η μεσογειακή διατροφή σχετίζεται με τη βελτίωση της κατάστασης της υγείας και τη μείωση της συνολικής θνησιμότητας, της καρδιαγγειακής θνησιμότητας, της θνησιμότητας από καρκίνο και μείωση της συχνότητας εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον και της νόσου του Αλτσχάιμερ . Έχει προστατευτική δράση και σε άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα , όπως είναι ο Σακχαρώδης διαβήτης .
Οι προστατευτικές ιδιότητες της μεσογειακής δίαιτας σε σχέση με το καρδιαγγειακό είναι πολύπλευρες .Η ευεργετική δράση της μεσογειακής διατροφής οφείλεται στην ύπαρξη συστατικών , τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδη , αντιοξειδωτική και αντιθρομβωτική δράση.
Η Μεσογειακή διατροφή αποτελεί ένα διατροφικό πρότυπο παγκοσμίως πλούσιο σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα . Η κύρια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων στη μεσογειακή δίαιτα είναι το ελαιόλαδο. Η υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου είναι ευεργετική για το καρδιαγγειακό σύστημα καθώς το μονοακόρεστο ελαϊκό οξύ που περιέχει , μειώνει την LDL(κακή) χοληστερόλη . Γενικά , όλες οι ερευνητικές και επιδημιολογικές μελέτες που έγιναν και γίνονται δείχνουν ότι, το ελαιόλαδο είναι απαραίτητο για την παρεμπόδιση των καρδιαγγειακών παθήσεων. Επίσης η Μεσογειακή Διατροφή χαρακτηρίζεται από χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και η υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο , ασβέστιο και μαγνήσιο και βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης .
Βασικά τρόφιμα της μεσογειακής διατροφής όπως είναι τα φρούτα ,τα λαχανικά και τα μη επεξεργασμένα δημητριακά αποτελούν πλούσια πηγή φυτικών ινών, μετάλλων και αντιοξειδωτικών βιταμινών , καθώς και υδατανθράκων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι περιέχει τρόφιμα ολικής άλεσης αλλά και στον τρόπο με τον οποίο καταναλώνονται. Για παράδειγμα το μείγμα ελαιολάδου- ξυδιού που προστίθεται στις μεσογειακές σαλάτες , μειώνει τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης .
Οι διαιτητικές ίνες των οσπρίων και των δημητριακών , μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης στο έντερο , συντελώντας στην αποφυγή της στεφανιαίας νόσου. Η υψηλή πρόσληψη φυτικών ινών σχετίζεται με μείωση κατά 40% έως 50% του κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου σε σύγκριση με τη χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών.
Η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες προστατεύει από τα καρδιακά νοσήματα, ελέγχοντας τους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, όπως η μείωση των επιπέδων της ινσουλίνης, βελτίωση των επιπέδων των λιπιδίων και μείωση της αρτηριακής πίεση.
Επιπλέον, η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών βοηθάει στον ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Για όλα τα παραπάνω, η συγκεκριμένη διατροφή έχει προστατευτική δράση και συμβάλλει στην πρόληψη των παραγόντων κινδύνου των καρδιαγγειακών παθήσεων όπως είναι η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση , η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου ΙΙ.
